Joannes Klimakos

Joannes werd rond het jaar 525 geboren te Pastina. Omwille van zijn studie-ijver en intelligentie kreg hij al spoedig de bijnaam ‘De Geleerde’. Nog belangrijker was echter zijn karaktervastheid: op amper 16-jarige leeftijd nam hij het besluit zijn nochtans veel belovende toekomst op te geven. Hij achtte de waarde van een strikt geestelijk leven veel hoger en voegde zich bij de kluizenaars op de Sinaï, om er het engelgelijke, maar onmenselijk harde leven van ascese te leiden, los van het grote klooster, dat er toen reeds stond.

Hij legde zichzelf het stilzwijgen op om niet in verleiding te komen door het praten zijn welsprekendheid en geleerdheid te etaleren. Verder onderhield hij de volstrekte gehoorzaamheid aan de eenvoudige monnik, die zijn geestelijke vader was. Na 4 jaar deed hij zijn monniksgelofte en spande hij zich nog meer in om een volmaakt leven te leiden.

Toen zijn geestelijke vader, Martyrios, stierf, nam hij op zijn verzoek verblijf in een spelonk, lager op de berg en op een uur afstand van de kloosterkerk, waar hij, met de monniken en andere kluizenaars van de Sinaï, de Diensten op zaterdag en zondag bijwoonde en communiceerde. Hij onderhield geen bijzondere gebruiken en besteedde het grootste deel van zijn tijd aan contemplatief gebed, zijn geest leefde onafgebroken in Gods tegenwoordigheid. Tegelijkertijd verwierf hij een grote kennis van de Schrift en van de werken van de Vaders.

Zijn naam en faam verspreidden zich, waardoor anderen hem om raad kwamen vragen. Toen dit echter bij andere monniken wrevel en naijver opwekte, legde hij zich opnieuw het zwijgen op. Een jaar later begrepen de jaloerse monniken dat zij ongelijk hadden en verzochten Joannes zijn geschonken talent niet te begraven, maar het licht door te geven aan wie hem er om vroegen. Zijn wijsheid en diep inzicht bezorgden hem de naam ‘een andere Mozes’ te zijn. Geen wonder dat hij, na 40 jaar leven in een grot, op 75-jarige leeftijd unaniem gekozen werd als abt van het Sinaï Klooster en als overste van alle kluizenaars in de buurt. Hij werd bekend in de gehele Christelijke wereld en paus Gregorius de Grote zond hem geld om een hospitium te bouwen voor de vele pelgrims, die op de Sinaï op bedevaart gingen.

Een andere abt Joannes, abt van het Raithu Klooster aan de Rode Zee, verzocht hem dringend een boek te schrijven over de gedragsregels, die de vurige monnik tot de Christelijke volmaaktheid kunnen leiden. Na veel aarzeling voldeed Joannes aan dit verzoek en schreef zijn wereldbefaamde boek “De Ladder”, “Klimax”. Het beschrijft in dertig treden hoe de ziel ten hemel kan worden geleid. Het beeld van de ladder werd ontleend aan het visoen van Aartsvader Jakob, waarin hij tussen de hemel en de aarde een ladder opgericht zag, waarlangs engelen neerdaalden en opklommen.

Dit boek, die aan Joannes later ook zijn naam ‘Klimakos’ schonk, kende een niet te loochenen invloed op het geestelijke leven in de gehele Christenheid en tot op de dag van vandaag, 15 eeuwen later, wordt het boek nog steeds gelezen en bestudeerd. Joannes is gestorven op 80-jarige leeftijd.

Troparion t.1

Nog steeds draagt gij vruchten * door het onderricht van uw boek, * waarmee gij de harten, o wijze Leraar, verblijdt, * van hen die het in het leven verwerkelijken, * want het is een Ladder, die van de aarde omhoog voert ** naar de Hemelse, Nooit Eindigende Heerlijkheid.

Kondakion t.4

De Heer heeft u gesteld * op de top der ware onthouding * als een nooit dwalende ster, * dielicht brengt tot aan de einden der aarde, ** heilige Joannes, die onze Leraar en Vader zijt.